Maanshoot, plan B nog vóór plan A!

Het plannen en uitvoeren van een foto met volle maan

Resultaat maanfoto

Hoe kom je tot die foto van een stadsgezicht die nét weer even anders is, dan “recht-toe-recht-aan”?
Plannen! Daar begint het allemaal mee.
In mijn hoofd heb ik vaak al een beeld voor ogen, waar ik vooraf nadenk over een geschikt moment om dat vast te leggen. Ik gebruik daarvoor verschillende middelen, om te bepalen vanaf welk standpunt ik de foto kan maken en op welk tijdstip.  KAN maken, want buiten de fotostudio kunnen dingen toch nét anders lopen dan uitgedacht.

Zo ook dus bij het maken van een avondfoto van een stadsgezicht met een volle maan groot in beeld.

Als er één karakteristiek gebouw in mijn woonplaats Breda te noemen is, dan is dat wel de Grote Kerk aan het Spanjaardsgat. Waarschijnlijk het meest gefotografeerde gebouw in de stad. Iets waar ik mij zelf natuurlijk ook schuldig aan maak. Een kleurrijke vroege ochtend, een oer Hollandse wolkenlucht in de middag, het blauwe uurtje in de avond met prachtige stadsverlichting… alles komt voorbij. En zo ook een foto met de maan boven het Spanjaardsgat. Alleen… in die laatste situatie is het vaak een heel klein maantje!

Maar wat nu als ik de maan groot in beeld wil hebben ten opzichte van omliggende gebouwen? Dat moet toch te realiseren zijn? Dan moeten wel de volgende dingen kloppen:

  1. De positie van de maan moet goed zijn t.o.v. het gebouw;
  2. Ik moet op voldoende hoogte staan om de maan redelijk laag aan de horizon naast het gebouw te zien. De maan mag niet in een grotere hoek dan ongeveer 15 graden boven de horizon staan;
  3. Ik moet voldoende afstand hebben van het gebouw om de verhouding grootte van het gebouw/grootte van de maan indrukwekkend te maken met gebruikmaking van een telelens (ik heb 600mm tot mijn beschikking);
  4. Het weer mag geen roet in het eten gooien.

Punten 1 t/m 3 zijn gelukkig goed te plannen. De app/web-tool The Photographers Ephemeris (https://app.photoephemeris.com) is mijn trouwe metgezel om alles uit te pluizen.

Foto plannen met The Photographers Ephemeris. IJkpunt vastgelegd op de Grote Kerk van Breda.
Het bepalen van een geschikte locatie met The Photographers Ephemeris

Voor punt 4 is het vooral een kwestie van geluk en kort vooraf de weer-apps van onder andere Weeronline, Weerplaza en Weatherpro in de gaten houden. Met Google Earth en Google Maps bekijk ik de gevonden positie eventueel nog eens even in detail.

Voor een pakkende foto van de Grote Kerk Breda met de volle maan ernaast, ben ik als volgt te werk gegaan:

Ruim een week van tevoren heb ik op basis van The Photographers Ephemeris mijn locatie bepaald. Ik heb een plek gevonden waar ik een vrij uitzicht op de kerktoren kan hebben, vanaf een plat dak van een hoger gebouw. Doordat ik wat hoger sta, is het mogelijk om de maan iets lager aan de horizon in beeld te krijgen. Maar om op dat dak te komen, is eerst wat regelwerk nodig.
Ik trek de stoute schoenen aan en neem contact op met de beheerder van het gebouw. 
Zonder al te veel problemen krijg ik gelukkig toestemming om op de avond van de volle maan het dak op te kunnen. Ik verken nog even met tevredenheid de fotostek, en heb de dagen erna intensief contact met de weergoden voor een wolkenloze/-arme hemel.

Helaas… Die laatste club besluit toch te volharden in de plannen om een dik pak wolken aan de horizon te hangen, zo blijkt een dag vóór de avond van de volle maan. Een dag vroeger of een dag later is geen optie, voor de uitgekozen plek, dus ik besluit om een avond vóór de geplande datum de “niet-helemaal-volle-maan” vast te leggen naast de toren van de Grote Kerk. Toch een beetje bij mijn plan A blijven, alleen met een heel ander resultaat, omdat ik in dit geval dicht bij het gebouw kom te staan. Dat zou toch weer betekenen: Grote kerktoren/kleine maan.

Maar door te werken met een telelens en een detail van de toren te fotograferen, heeft het beeld waarschijnlijk toch potentie.

Het idee voor plan B:

Ik maak een detailopname van de kerktoren met een telelens op stand 600mm. De avond vóór volle maan mist de maan een kleine hap uit het deel linksonder. Door nu de maan te fotograferen op het moment dat het missende deel nog net links achter de toren verscholen is, lijkt het tóch volle maan. En als bonus zijn dan mooie gebouwelementen van de toren van achteren verlicht door de maan.

Met dat idee ga ik op pad en kies ik positie in het centrum van Breda. Kraakhelder is het rond 19.30 uur en de maan staat nog niet al te hoog aan de hemel. Ik kan dus nog iets afstand houden van de toren, om de maan mooi met de toren uit te lijnen. Snelheid is wel vereist, want iedere minuut staat de maan alweer op een heel andere plek ten opzichte van de toren.

Een testshot maak ik met de maan links in beeld:

Testshot: Detail van de Grote Kerk Breda met (bijna) volle maan (ISO 400 – f/8 – 1/320 sec – 600mm)

Een aantal dingen vallen meteen op:

  • De maan is zoals verwacht nog relatief klein, maar dit is maximaal haalbaar vanaf deze plek;
  • De “missende hap” linksonder valt niet op, dus deze compositie kan ook werken;
  • Het lichtcontrast tussen de donkere kerktoren, de lucht en de heldere maan is gigantisch groot;
  • De scherptediepte is beperkt (ik gebruik f/8.0 om de optimale scherpte van de lens te benutten). De maan is hierdoor begrijpelijk uit focus, op het moment dat ik scherpstel op de kerktoren en omgekeerd heb ik een scherpe maan, maar een kerktoren die onscherp uit focus ligt.

Ondanks een paar uitdagingen is mijn conclusie: Het kan tóch werken zoals uitgedacht!

De maan beweegt vreselijk snel, waardoor de compositie uit het testshot niet meer mogelijk is. Ik ga daarom door naar een andere compositie, met de maan rechts achter de toren. Iets uitgezoomd, om wat meer details van de toren te laten zien. En de maan liefst achter een mooi gedecoreerd detail van de toren.

Stap naar rechts, stap naar links, statief (belangrijk!) op zijn plek en klaar voor drie snelle foto’s:

  1. Foto met focus op kerk, correct belicht
  2. Foto met focus op maan, overbelicht
  3. Foto met focus op maan, correct belicht

De tweede foto is hierbij misschien overbodig, maar maak ik toch bewust als tussenstap. Als het nodig is, kan ik de blauwe lucht achter de kerktoren nog gebruiken, waarbij die meer scherpte (in focus) heeft dan bij foto 1 en bovendien heeft die dezelfde kleurtoon en lichtintensiteit als in foto 1. Foto 3 is bedoeld om in nabewerking (Photoshop) de scherpe en correct belichte maan “in te kleuren” in het eerste beeld.
Een HDR foto met het automatisch combineren van enkele verschillend belichte foto’s is in dit geval geen optie, vanwege het verschil in scherptediepte tussen de opnamen.

De drie foto’s voor het eindresultaat op een rij

Zonder al te uitgebreid op de techniek in Photoshop in te gaan, een korte uitleg over hoe ik hiermee tot het eindresultaat ben gekomen:

Bovenstaande drie foto’s heb ik als lagen in Photoshop geopend.
Foto 1 is de basis. De kerktoren staat er scherp in beeld op en is goed belicht. Met een laagmasker heb ik de maan en de blauwe lucht daarbij gemaskeerd. 
Van foto 2 gebruik ik de lucht en van foto3 gebruik ik alleen de correct belichte maan. 

En dit alles kwam tot het eindresultaat:

Resultaat maanfoto
Het eindresultaat van de Grote Kerk met volle maan uit de drie gecombineerde foto’s
ISO400 – f/8 – 1/5 sec basis en 1/80 sec maan – 500mm

En hiermee had ik mijn Plan B nog vóór Plan A volbracht!

En hoe het met Plan A is gegaan, op de avond van de daadwerkelijk volle maan?
Een klein uur bivakkeren in een stevige koude wind, onder een zwaarbewolkte hemel. De maan heb ik later die avond slechts als een wazige vlek achter dikke wolkenslierten gezien.

Zo zie je: Soms is een Plan B vooraf beter dan het hoofdplan. Dit is een belangrijke tip voor iedereen die op deze manier een foto wil maken. Een andere tip voor dit soort shoots, uit eigen ervaring: In dit soort situaties werkt het “najagen” van een geschikte foto eigenlijk zelden. Je moet echt plannen en vooraf enigszins een idee van locatie, tijdstip en standpunt hebben.
En boven alles: Geniet van het uitdenken, regelen en fotograferen. Maar sta ook open voor teleurstellingen bij dit soort opnamen. Het is niet altijd feest (geluk), maar met volhouden kom je écht een keer met een topper thuis!

Op naar volgend jaar, wanneer de maan weer op de ideale positie voor Plan A staat.

—- Dit artikel schreef ik als gastblog voor de website avondfotografie.nl —-

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.